securitycouncilreport.org.- Το απόγευμα της Δευτέρας (30 Οκτωβρίου), το Συμβούλιο Ασφαλείας αναμένεται να ψηφίσει σχέδιο ψηφίσματος για την ανανέωση της εντολής της Αποστολής του ΟΗΕ για το δημοψήφισμα στη Δυτική Σαχάρα (MINURSO) για ένα ακόμη έτος, έως τις 31 Οκτωβρίου 2024.
Εν όψει των διαπραγματεύσεων για την ανανέωση της εντολής της MINURSO, τα μέλη του Συμβουλίου πραγματοποίησαν τις εξαμηνιαίες διαβουλεύσεις τους με τον προσωπικό απεσταλμένο του Γενικού Γραμματέα για τη Δυτική Σαχάρα Staffan de Mistura και τον Ειδικό Αντιπρόσωπο του Γενικού Γραμματέα για τη Δυτική Σαχάρα και επικεφαλής της MINURSO Alexander Ivanko στις 16 Οκτωβρίου.
Φαίνεται ότι οι διαπραγματεύσεις σχετικά με το σχέδιο ψηφίσματος ήταν γενικά ομαλές. Οι ΗΠΑ, ο υπεύθυνος για τη Δυτική Σαχάρα, κυκλοφόρησαν ένα αρχικό σχέδιο του ψηφίσματος στις 20 Οκτωβρίου και συγκάλεσαν έναν γύρο διαπραγματεύσεων την Τρίτη (24 Οκτωβρίου). Η Μοζαμβίκη και η Ρωσία πρότειναν στη συνέχεια ορισμένες τροποποιήσεις. Στη συνέχεια, ο κάτοχος της επιστολής έθεσε το αμετάβλητο σχέδιο σε διαδικασία σιωπής την Τετάρτη (25 Οκτωβρίου) μέχρι την επόμενη ημέρα. Η Ρωσία έσπασε τη σιωπή, υποστηρίζοντας ότι το σχέδιο κειμένου δεν ήταν ισορροπημένο και δεν ενσωμάτωνε τις αλλαγές που είχε προτείνει. Παρ’ όλα αυτά, χθες (26 Οκτωβρίου), οι ΗΠΑ προχώρησαν στη θέση ενός αμετάβλητου σχεδίου κειμένου στο μπλε.
Φαίνεται ότι ο κάτοχος της επιστολής επεδίωκε μια απλή ανανέωση της εντολής της MINURSO, χωρίς ουσιαστικές αλλαγές στις διατάξεις που περιέχονται στην απόφαση 2654 της 27ης Οκτωβρίου 2022, με την οποία παρατάθηκε πιο πρόσφατα η εντολή της αποστολής. Το σχέδιο ψηφίσματος με μπλε χρώμα υπογραμμίζει την ανάγκη επίτευξης μιας ρεαλιστικής, εφαρμόσιμης, διαρκούς και αμοιβαία αποδεκτής πολιτικής λύσης στο ζήτημα της Δυτικής Σαχάρας, η οποία θα βασίζεται σε συμβιβασμό. Τονίζει περαιτέρω τη σημασία της ανανεωμένης δέσμευσης των μερών για την προώθηση της πολιτικής διαδικασίας στο πλαίσιο της προετοιμασίας για περαιτέρω διαπραγματεύσεις. Το ψήφισμα υπογραμμίζει επίσης τη σημασία «της επέκτασης των θέσεων όλων των ενδιαφερομένων προκειμένου να προωθηθεί μια λύση».
Ο σύνδικος ενσωμάτωσε ορισμένα νέα στοιχεία στο σχέδιο ψηφίσματος που αντικατοπτρίζουν τις πρόσφατες εξελίξεις. Το σχέδιο κειμένου με μπλε χρώμα χαιρετίζει τη σύγκληση από τον de Mistura άτυπων διαβουλεύσεων με το Μαρόκο, το Μέτωπο Πολισάριο (την οντότητα που εκπροσωπεί τους κατοίκους της περιοχής της Δυτικής Σαχάρας, γνωστούς ως Σαχράουι), την Αλγερία και τη Μαυριτανία, καθώς και με τα μέλη της Ομάδας Φίλων της Δυτικής Σαχάρας -Γαλλία, Ρωσία, Ισπανία, Ηνωμένο Βασίλειο και ΗΠΑ- από τις 27 έως τις 31 Μαρτίου στη Νέα Υόρκη. Στην πιο πρόσφατη έκθεση του Γενικού Γραμματέα για τη MINURSO, με ημερομηνία 3 Οκτωβρίου, σημειώνεται ότι αυτές οι άτυπες διμερείς διαβουλεύσεις αποσκοπούσαν στη συζήτηση των διδαγμάτων που αντλήθηκαν από την πολιτική διαδικασία, στην εμβάθυνση της εξέτασης των θέσεων και στη συνέχιση της αναζήτησης «αμοιβαία αποδεκτών τύπων» για την προώθηση της πολιτικής διαδικασίας.
Σύμφωνα με την έκθεση του Γενικού Γραμματέα, κατά τη διάρκεια των άτυπων διμερών διαβουλεύσεων το Μαρόκο επανέλαβε τη θέση του ότι η πρότασή του για αυτονομία ήταν το μόνο βιώσιμο αποτέλεσμα μιας πολιτικής διαδικασίας. (Το σχέδιο, το οποίο το Μαρόκο υπέβαλε στον ΟΗΕ το 2007, προβλέπει την ενσωμάτωση της περιοχής στο Μαρόκο, με τους Σαχραουί να διαχειρίζονται τις εσωτερικές τους υποθέσεις, ενώ θα εκπροσωπούνται εξωτερικά από το Μαρόκο). Από την άλλη πλευρά, το Μέτωπο Πολισάριο επαναβεβαίωσε ότι η αυτοδιάθεση παραμένει η μόνη βάση οποιασδήποτε πολιτικής διαδικασίας.
Η έκθεση του Γενικού Γραμματέα περιγράφει επίσης αρκετές προκλήσεις για την ικανότητα της αποστολής να διατηρήσει την παρουσία της στο πεδίο, συμπεριλαμβανομένων των περιορισμών στην αλυσίδα εφοδιασμού και συντήρησης της MINURSO σε τοποθεσίες της ομάδας ανατολικά του αναχώματος. (Το ανάχωμα αναφέρεται σε ένα χωμάτινο τείχος μήκους περίπου 1.700 μιλίων που χωρίζει το τμήμα της Δυτικής Σαχάρας που διοικείται από το Μαρόκο από εκείνο που κατέχει το Μέτωπο του Πολισάριο). Μετά από εμπλοκή υψηλού επιπέδου που έλαβε χώρα μεταξύ Απριλίου και Ιουνίου, η MINURSO μπόρεσε να πραγματοποιήσει πέντε ξεχωριστές επίγειες μετακινήσεις νηοπομπών για τον ανεφοδιασμό των σταθμών της ομάδας της ανατολικά του αναχώματος στο Agwanit, Mehaires, Mijek και Tifariti με επειγόντως αναγκαία καύσιμα, άλλα εφόδια συντήρησης και μηχανολογικό εξοπλισμό. Σε αυτό το πλαίσιο, οι ΗΠΑ εισήγαγαν νέα διατύπωση στο σχέδιο ψηφίσματος, χαιρετίζοντας την πρόοδο που σημείωσε η MINURSO για τον ανεφοδιασμό των εγκαταστάσεων της ομάδας της, προκειμένου να διατηρηθούν αυτές οι κρίσιμες επιχειρήσεις.
Κατά τη διάρκεια του μοναδικού γύρου των διαπραγματεύσεων, φαίνεται ότι αρκετά μέλη του Συμβουλίου -συμπεριλαμβανομένων της Γαλλίας, της Γκαμπόν και των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων (ΗΑΕ)- υποστήριξαν την προσέγγιση του διακατόχου και ζήτησαν να διατηρηθεί το σχέδιο ψηφίσματος ως έχει. Η Μοζαμβίκη και η Ρωσία, ωστόσο, προφανώς θεώρησαν το σχέδιο κειμένου μη ισορροπημένο και πρότειναν διάφορες αναθεωρήσεις.
Μία από τις κύριες ανησυχίες τους ήταν να διακρίνει το σχέδιο ψηφίσματος με μεγαλύτερη σαφήνεια το Μαρόκο και το Μέτωπο Πολισάριο από τις ενδιαφερόμενες γειτονικές χώρες, δηλαδή την Αλγερία και τη Μαυριτανία. Φαίνεται ότι τόσο η Μοζαμβίκη όσο και η Ρωσία πρότειναν επίσης την προσθήκη νέας διατύπωσης που να τονίζει την ανάγκη να επιτραπεί στον λαό της Σαχάρα να ασκήσει το δικαίωμα αυτοδιάθεσης μέσω της διοργάνωσης δημοψηφίσματος. Η Ρωσία πρότεινε επίσης, προφανώς, τη διατύπωση που καλεί τη MINURSO να εφαρμόσει πλήρως τη Συνθήκη της Σαουδικής Αραβίας. Μια από τις κύριες ανησυχίες τους ήταν να διακρίνει το σχέδιο ψηφίσματος με μεγαλύτερη σαφήνεια το Μαρόκο και το Μέτωπο Πολισάριο από τις ενδιαφερόμενες γειτονικές χώρες, δηλαδή την Αλγερία και τη Μαυριτανία. Φαίνεται ότι τόσο η Μοζαμβίκη όσο και η Ρωσία πρότειναν επίσης την προσθήκη νέας διατύπωσης που να τονίζει την ανάγκη να επιτραπεί στον λαό της Σαχάρα να ασκήσει το δικαίωμα αυτοδιάθεσης μέσω της διοργάνωσης δημοψηφίσματος. Η Ρωσία πρότεινε επίσης προφανώς τη διατύπωση που καλεί τη MINURSO να εφαρμόσει πλήρως την εντολή της για τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος. Φαίνεται ότι η Ρωσία διατήρησε την ανησυχία της, την οποία είχε εκφράσει και τα προηγούμενα χρόνια, σχετικά με την αποδυνάμωση των αναφορών στα ψηφίσματα της MINURSO στο δημοψήφισμα και στην αυτοδιάθεση του λαού της Δυτικής Σαχάρας.
Επιπλέον, η Μοζαμβίκη και η Ρωσία προφανώς επιθυμούσαν το σχέδιο ψηφίσματος να περιλαμβάνει μια ευρύτερη αναφορά στη συμβολή όλων των προηγούμενων Προσωπικών Απεσταλμένων, αντί να ξεχωρίζει τον πρώην Προσωπικό Απεσταλμένο Horst Köhler, γεγονός που φαίνεται να προσδίδει μεγαλύτερη βαρύτητα στο σχήμα στρογγυλής τραπέζης που ξεκίνησε ο ίδιος το 2018 και το 2019. (Στο σχήμα αυτό συμμετείχαν η Αλγερία, η Μαυριτανία, το Μαρόκο και το Μέτωπο Πολισάριο). Η Αλγερία έχει από καιρό αντιταχθεί στο σχήμα στρογγυλής τραπέζης, το οποίο θεωρεί ότι ενδεχομένως αναπλαισιώνει την κατάσταση ως περιφερειακή σύγκρουση, αντί για σύγκρουση μεταξύ του Μαρόκου και του Μετώπου Πολισάριο. (Για το ιστορικό, ανατρέξτε στο ρεπορτάζ μας της 26ης Οκτωβρίου 2022 What’s in Blue).
Φαίνεται ότι η Μοζαμβίκη πρότεινε νέα διατύπωση που τονίζει την επείγουσα ανάγκη να συμπεριληφθεί μια συνιστώσα παρακολούθησης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων για στενή παρακολούθηση της κατάστασης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο έδαφος της Δυτικής Σαχάρας στο πλαίσιο της εντολής της MINURSO. Το θέμα της κατάστασης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη Δυτική Σαχάρα έχει τεθεί τακτικά στις εκθέσεις του Γενικού Γραμματέα. Σύμφωνα με την πιο πρόσφατη έκθεσή του, το Γραφείο του Ύπατου Αρμοστή για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα (OHCHR) δεν μπόρεσε να πραγματοποιήσει καμία επίσκεψη στη Δυτική Σαχάρα για όγδοη συνεχή χρονιά, παρά τα πολλαπλά αιτήματα και την έκκληση του Συμβουλίου Ασφαλείας για ενισχυμένη συνεργασία με το OHCHR στο ψήφισμα 2654. Η έκθεση πρόσθεσε ότι το OHCHR συνέχισε να λαμβάνει ισχυρισμούς που υποδεικνύουν μια αυξανόμενη συρρίκνωση του πολιτικού χώρου, μεταξύ άλλων μέσω της παρεμπόδισης, του εκφοβισμού και των περιορισμών κατά των ακτιβιστών της Σαχάρας, των υπερασπιστών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των φοιτητικών κινημάτων.
Ωστόσο, φαίνεται ότι το σχέδιο ψηφίσματος με μπλε χρώμα δεν περιελάμβανε καμία από τις αλλαγές που πρότειναν η Μοζαμβίκη και η Ρωσία. Με τις ΗΠΑ να τοποθετούν ένα αμετάβλητο κείμενο με μπλε χρώμα, δεν είναι σαφές αν η Μοζαμβίκη και η Ρωσία θα υποστηρίξουν το ψήφισμα κατά την ψηφοφορία της Δευτέρας. Η έγκριση της εντολής της MINURSO δεν έχει γίνει ομόφωνα από τις 28 Απριλίου 2017. Έκτοτε, τα μόνιμα μέλη Κίνα και Ρωσία και τα εκλεγμένα μέλη Βολιβία (2017-2018), Αιθιοπία (2017-2018), Νότια Αφρική (2019-2020), Τυνησία (2020-2021) και Κένυα (2021-2022) έχουν απέχει από ένα ή περισσότερα ψηφίσματα της MINURSO.
[17:10, 28/10/2023] Isabel Lourenço: Западная Сахара: Голосование по проекту резолюции о продлении мандата МООНРЗС
Ожидается, что в понедельник (30 октября) Совет Безопасности проголосует по проекту резолюции, продлевающей мандат Миссии ООН по проведению референдума в Западной Сахаре (МООНРЗС) еще на один год, до 31 октября 2024 года.
В преддверии переговоров о продлении мандата МООНРЗС члены Совета провели 16 октября проводимые раз в два года консультации с Личным посланником Генерального секретаря по Западной Сахаре Стаффаном де Мистурой и Специальным представителем Генерального секретаря по Западной Сахаре, главой МООНРЗС Александром Иванько.
Судя по всему, переговоры по проекту резолюции прошли в целом гладко. США, являющиеся автором резолюции по Западной Сахаре, распространили первоначальный проект резолюции 20 октября и провели один раунд переговоров во вторник (24 октября). Впоследствии Мозамбик и Россия предложили ряд поправок. Затем в среду (25 октября) держатель поставил неизмененный проект на процедуру молчания до следующего дня. Россия нарушила молчание, заявив, что проект текста несбалансирован и не включает предложенные ею изменения. Тем не менее, вчера (26 октября) США перевели неизмененный проект в синий цвет.
Судя по всему, автор проекта добивался простого продления мандата МООНРЗС, не внося существенных изменений в положения резолюции 2654 от 27 октября 2022 г., которая в последний раз продлевала мандат миссии. В проекте резолюции, выделенном синим цветом, подчеркивается необходимость достижения реалистичного, практически осуществимого, прочного и взаимоприемлемого политического решения вопроса о Западной Сахаре на основе компромисса. В нем также подчеркивается важность подтверждения приверженности сторон продвижению политического процесса в рамках подготовки к дальнейшим переговорам. В резолюции также подчеркивается важность того, чтобы «все заинтересованные стороны расширили свои позиции в целях продвижения решения».
Автор включил в проект резолюции ряд новых элементов, отражающих последние события. В выделенном синим цветом тексте проекта приветствуется созыв де Мистурой неофициальных консультаций с Марокко, Фронтом ПОЛИСАРИО (организация, представляющая интересы жителей региона Западная Сахара, известных как сахарцы), Алжиром и Мавританией, а также с членами Группы друзей Западной Сахары — Францией, Россией, Испанией, Великобританией и США — в период с 27 по 31 марта в Нью-Йорке. В последнем докладе Генерального секретаря о МООНРЗС от 3 октября отмечается, что эти неофициальные двусторонние консультации были направлены на обсуждение уроков, извлеченных в ходе политического процесса, углубление изучения позиций и продолжение поиска «взаимоприемлемых формул» для продвижения политического процесса.
Согласно докладу Генерального секретаря, в ходе неофициальных двусторонних консультаций Марокко подтвердило свою позицию, согласно которой его предложение об автономии является единственным жизнеспособным результатом политического процесса. (Этот план, представленный Марокко в ООН в 2007 году, предусматривает интеграцию территории в состав Марокко, при этом сахарский народ будет управлять своими внутренними делами, а внешнее представительство будет осуществляться Марокко). С другой стороны, Фронт ПОЛИСАРИО подтвердил, что самоопределение остается единственной основой любого политического процесса.
В докладе Генерального секретаря также отмечается ряд проблем, препятствующих способности миссии поддерживать свое присутствие на местах, в том числе ограничения в системе материально-технического снабжения и обслуживания МООНРЗС на опорных пунктах к востоку от песчаного вала. (Под «валом» понимается земляная стена протяженностью около 1700 миль, разделяющая часть Западной Сахары, находящуюся под управлением Марокко, и часть, удерживаемую Фронтом ПОЛИСАРИО). В результате взаимодействия на высоком уровне, которое происходило с апреля по июнь, МООНРЗС смогла провести пять отдельных наземных конвоев для пополнения запасов топлива, других ремонтных материалов и инженерного оборудования на опорных пунктах к востоку от вала в Агваните, Мехайресе, Миджеке и Тифарити. На этом фоне США внесли в проект резолюции новую формулировку, приветствующую прогресс, достигнутый МООНРЗС в деле пополнения запасов на опорных пунктах для поддержания этих важнейших операций.
В ходе единственного раунда переговоров несколько членов Совета, в том числе Франция, Габон и Объединенные Арабские Эмираты (ОАЭ), поддержали подход автора и высказались за сохранение проекта резолюции в его нынешнем виде. Однако Мозамбик и Россия, по всей видимости, сочли проект несбалансированным и предложили внести в него ряд изменений.
Одна из основных проблем, которую они испытывали, заключалась в том, чтобы в проекте резолюции более четко разграничить Марокко и Фронт ПОЛИСАРИО и соседние страны, а именно Алжир и Мавританию. По всей видимости, и Мозамбик, и Россия предложили добавить новую формулировку, подчеркивающую необходимость предоставления сахарскому народу возможности реализовать право на самоопределение путем проведения референдума. Россия также, по всей видимости, предложила формулировку, призывающую МООНРЗС полностью реализовать Одной из их главных проблем было стремление более четко разграничить в проекте резолюции Марокко и Фронт ПОЛИСАРИО с заинтересованными соседними странами — Алжиром и Мавританией. По всей видимости, и Мозамбик, и Россия также предложили добавить новую формулировку, подчеркивающую необходимость предоставить сахарскому народу возможность реализовать право на самоопределение путем проведения референдума. Россия также, по-видимому, предложила формулировку, призывающую МООНРЗС полностью выполнить свой мандат по проведению референдума. Судя по всему, Россия сохранила свою озабоченность, которую она высказывала и в предыдущие годы, по поводу выхолащивания в резолюциях МООНРЗС упоминаний о референдуме и самоопределении народа Западной Сахары.
Кроме того, Мозамбик и Россия, по всей видимости, хотели, чтобы в проект резолюции было включено более широкое упоминание вклада всех предыдущих личных посланников, а не выделение бывшего личного посланника Хорста Келера, что, как представляется, придавало больший вес инициированному им в 2018 и 2019 годах формату круглых столов. (В этом формате участвовали Алжир, Мавритания, Марокко и Фронт ПОЛИСАРИО). Алжир давно возражает против формата круглого стола, который, по его мнению, потенциально может перевести ситуацию в плоскость регионального конфликта, а не конфликта между Марокко и Фронтом ПОЛИСАРИО. (Более подробную информацию см. в нашем материале от 26 октября 2022 г. What’s in Blue).
Как представляется, Мозамбик предложил новую формулировку, подчеркивающую настоятельную необходимость включения в мандат МООНРЗС компонента мониторинга прав человека для тщательного отслеживания ситуации с правами человека на территории Западной Сахары. Вопрос о ситуации с правами человека в Западной Сахаре регулярно поднимается в докладах Генерального секретаря. Согласно его последнему докладу, Управление Верховного комиссара по правам человека (УВКПЧ) уже восьмой год подряд не может осуществить ни одной поездки в Западную Сахару, несмотря на многочисленные просьбы и призыв Совета Безопасности к расширению сотрудничества с УВКПЧ, содержащийся в резолюции 2654. В отчете также отмечается, что УВКПЧ продолжает получать сообщения, указывающие на все большее сужение гражданского пространства, в том числе путем создания препятствий, запугивания и ограничений в отношении сахарских активистов, правозащитников и студенческих движений.
Однако, судя по всему, в проект резолюции, представленный в синем цвете, не были включены изменения, предложенные Мозамбиком и Россией. Учитывая, что США поместили в синий цвет неизмененный текст, неясно, поддержат ли Мозамбик и Россия резолюцию на голосовании в понедельник. Принятие мандата МООНРЗС не было единогласным с 28 апреля 2017 года. С тех пор постоянные члены Китай и Россия, а также избранные члены Боливия (2017-2018), Эфиопия (2017-2018), ЮАР (2019-2020), Тунис (2020-2021) и Кения (2021-2022) воздерживались при принятии одной или нескольких резолюций МООНРЗС.